Trần Thiện Thanh là một trong những nhạc sĩ nổi tiếng nhất trong giai đoạn trước năm 1975, ông còn là ca sĩ với nghệ danh Nhật trường và được xem là một trong bốn giọng ca xuất sắc nhất của nhạc vàng. Tác phẩm “Chuyến đi về sáng” là một ca khúc đặc biệt, mang lại cho những người yêu âm nhạc những cảm nhận thật ấn tượng về tình cảm thời chiến. Về vấn đề tác giả bài hát, Trần thiện Thanh hay Mạnh Phát là tác giả thì đã được Thanh Tuyền chia sẻ rằng: Chuyến đi về sáng được Trần Thiện Thanh viết vào năm 1963, lúc đó cũng là lúc ông có đứa con đầu tiên với một hoàn cảnh sống khó khăn. Ông đã bán bài hát này cho nhạc sĩ Mạnh Phát kèm theo điều kiện Mạnh Phát được toàn quyền sửa đổi bài hát tùy ý. Do đó, có thể nói “Chuyến đi về sáng” được đồng sáng tác bởi hai nhạc sĩ là Trần Thiện Thanh và Mạnh Phát nhưng Trần Thiện Thanh cũng có thể được xem là người cha đẻ của bài hát này.
“Người ơi! nếu yêu rồi chớ để buồn người trai nơi xa xôi.
Người ơi! nếu thương rồi chớ để nhạt màu son trên môi.
Tôi kể rằng đêm nao sương rơi, rơi trên áo ai kết nên chuyện đời.
Và giữa khi tâm tư rét mướt hồi còi hững hờ xé nát đêm dài
……..
Người đi biết đâu rằng giữa lạnh lùng mình ai trong sương đêm.
Tìm hái cánh hoa mềm ướt vào lòng mà nghe yêu thương thêm.
Đêm dần tàn, tâm tư miên man, thênh thang lối đi nắng mai chập chùng.
Một lòng tin mai đây chiến thắng tìm vào đôi lòng giữa phút tương phùng.”
“Chuyến đi về sáng” giống như lời đối thoại của một cặp đôi trong giây phút chia lìa, họ trao cho nhau những lời ước hẹn. Dù chỉ là những lời nói thoáng qua nhưng cũng đủ để họ trao cho nhau niềm tin và sức mạnh về tình yêu thủy chung của đôi lứa. Câu hát đầu là lời nói của người trai sắp phải đi xa chưa biết thời gian quay về, anh mong rằng người con gái anh yêu sẽ giữ mãi tấm lòng không thay đổi chờ ngày anh trở lại nơi xưa. “Người ơi! nếu thương rồi chớ để nhạt màu son trên môi” đây là câu hát của người nữ để đáp lại lời nguyện cầu của người yêu, mong khi anh ở nơi xa sẽ không có người mới, mong trên môi người yêu sẽ luôn giữ mãi nụ hôn cô trao. “Chớ để nhạt màu son trên môi” mang một ý nghĩa như mong muốn tình yêu của hai người sẽ mãi không bao giờ tàn phai. Khi đã trao nhau những lời hứa mặn nồng cũng là lúc đôi ngã chia xa, thử thách tình yêu của đôi lứa bắt đầu. Trong một đêm trời mưa lạnh giá, đây có lẽ là lúc con người chúng ta cần có đôi có cặp nhưng vì cнιếɴ тʀᴀɴн mà phải xa nhau. Chia tay trong đêm tĩnh lặng, họ ao ước như đêm ngừng trôi, thời gian đứng yên trong thời khắc chia xa này nhưng sự tàn nhẫn của cнιếɴ тʀᴀɴн đã không chấp nhận. “Hồi còi hững hờ xé nát đêm dài” tiếng còi đã chấm dứt thời gian của họ, khi yêu nhau ai ai cũng muốn thời gian trôi chậm lại để có thể ở bên nhau trọn đời suốt kiếp. cнιếɴ тʀᴀɴн thì khác, nó lấy đi của chúng ta mọi thứ kể cả thời gian và tiếng còi ấy không chỉ báo hiệu đêm tàn mà còn nói rằng đã đến lúc lên đường ra cнιếɴ trận.
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Thanh Tuyền và Chế Linh trình bày.
Người con trai ra đi với một balo đầy ắp hành trang trên vai, mọi tiếc nuối dường như không có chỗ trong hành lý chật chội ấy, nhưng thật không ngờ vẫn còn một góc nhỏ nào đó anh để dành cho người mà anh yêu thương. Anh ra đi với một tâm tư rối bời, không biết rằng tương lai phía trước sẽ ra sao, những ước hẹn ấy có thành hiện thật. Có lẽ những suy nghĩ ấy đã trở thành muộn phiền mang theo, giống như bụi đường mà chiếc xe bắt buộc dính phải. Đó có thể là một điều xấu vì không ai lại muốn phân tâm khi đi đánh trận, nhưng cũng có thể là điều tốt vì đó dường như là động lực để anh có thể cố gắng sống sót quay về bên người thương.
Chàng trai ở nơi tiền tuyến phiền muộn là vậy, cô gái ở nơi hậu phương cũng mang trong lòng một nỗi buồn sâu thẳm. Cô dường như không ngủ được vì bị nỗi nhớ hành hạ, tình yêu của cô thật to lớn khiến cô ngày nhớ đêm mong không tài nào ngủ được. Cô mong rằng tình yêu ấy vẫn sẽ còn tỏa sáng “khấn nguyện cùng trời cao, ước đẹp một vì sao”, sẽ còn đẹp, sẽ quay trở về bên cô để xua tan những thương nhớ cô mang trong lòng.
https://www.youtube.com/watch?v=YImshrOqnNY
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Duy Khánh Thu Thanh trước 1975
Một thời gian dài chờ đợi nhau, có lẽ đây là điều khó khăn với người phụ nữ đang ở trong độ tuổi xinh đẹp nhất. Trong buổi đêm chia xa ngày xưa giờ đây chỉ còn mình cô đứng đây đợi chờ, cô tự hỏi rằng tình cảm cô dành cho anh liệu anh có thấu? “Người đi biết đâu rằng giữa lạnh lùng mình ai trong sương đêm”. Dù mông lung là vậy, nhưng tình yêu mà cô trao tặng đã chiến thắng “ Tìm hái cánh hoa mềm ép vào lòng mà nghe yêu thương thêm”. “Tìm hái cánh hoa” ở đây ý như cô đang tìm kiếm những kỉ niệm của đôi lứa, cô gom góp những điều tốt đẹp để làm động lực chờ ngày anh quay về. “Một lòng tin mai đây chiến thắng tìm vào đôi lòng giữa phút tương phùng” cô mong rằng sau khi cнιếɴ тʀᴀɴн kết thúc những lời hẹn ước xưa kia sẽ thành hiện thực, cô chỉ mong rằng sẽ có thể gặp lại người tình dù chỉ là một giây phút ngắn ngủi.
Bài hát mang nét đượm buồn của tình yêu thời lính song song đó là sức mạnh mà tình yêu thể hiện. Trần Thiện Thanh đã dành rất nhiều suy nghĩ về tình yêu thời chiến, vì lẽ đó mà những bài hát về tình yêu trước khi giải phóng của ông mang một hình ảnh rất chân thật, cho người nghe cảm giác xuyến xao trong lòng. Tình yêu trong thời gian nào cũng vậy, cũng mang trong mình những thử thách khác nhau nhưng nếu ta có một tình yêu chân thật thì nó sẽ là một đóa hoa không bao giờ phai tàn.
Lời bài hát:
Người ơi nếu yêu rồi chớ để buồn người trai nơi xa xôi
Người ơi nếu thương rồi chớ để nhạt màu son trên đôi môi.
Tôi kể rằng đêm nao sương rơi
Rơi trên áo ai kết nên chuyện đời
Và giữa khi tâm tư rét mướt
Hồi còi hững hờ xé nát đêm dài
Hành trang kín vai gầy.
Có một người mà tôi chưa quen tên
Nhẹ vuốt mái tóc bồng
Ngước nhìn bầu trời cao ôi mênh mông
Xe dập dồn băng đi trong sương
Xa xa lướt nhanh cuốn theo bụi đường
Và người đi trong cơn lốc xoáy
Một mình ai còn ngơ ngác trong đêm trường.
Tôi biết rồi đây có nhiều đêm
Thức trọn vì tình yêu vì thương anh vắng xa
Biết có người bên song nhớ mong
Khấn nguyện cùng trời cao, ước đẹp một vì sao
Nhớ thương vô bờ vì tình yêu như nụ hoa
Chỉ nở một lần thôi, chỉ đẹp môt lần thôi
Rồi ngày mai giữa muôn hoa
Người về khơi thương nhớ cho câu hát nên thơ.
Người đi biết đâu rằng
Giữa lạnh lùng mìng ai trong sương đêm
Tìm hái cánh hoa mềm
Ép vào lòng mà nghe ai yêu thương thêm
Đêm dần tàn tâm tư miêng man
Thênh thang lối đi nắng mai chập chùng
Một lòng tin mai đây nắng ấm
Tìm vào đôi lòng giữa phút tương phùng.