Trong dòng chảy đa sắc màu của nhạc trữ tình Việt Nam từ cuối thập niên 60 – đầu thập niên 70, cáci tên Lê Uyên Phương nổi lên như một cơn gió lạ giữa vô trùng những cái tên đình đám như Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, Ngô Thụy Miên,…Lạ được nhắc đến ở đây chính là hình ảnh của một đôi tình nhân lúc nào cũng cận kề nhau, cùng tiến cùng lùi trong sự nghiệp âm nhạc. Một người là nhạc sĩ, một người là ca sĩ, họ bén duyên từ âm nhạc rồi gắn kết cuộc đời với nhau rồi lại đem những tình khúc viết cho chính cuộc tình của mình gửi đến người hâm mộ bằng giọng điệu rất riêng, rất độc lập.
Lê Uyên Phương vốn là nghệ danh chung của đôi vợ chồng nghệ sĩ – nhạc sĩ Lê Minh Lập và ca sĩ Lê Uyên Lâm Phúc Anh. Lê Uyên Phương – Một cái tên nổi tiếng nhờ những sáng tác và được trình diễn nhạc khúc ngợi ca vẻ đẹp của tình yêu, sự nồng nàn và lãng mạn của đôi tình lữ tại Sài Gòn từ trước năm 1975. Lê Uyên Phương đã đem đến luồng gió mới cho nền tân nhạc Việt Nam với những bản tình ca khắc khoải, nồng nàn, đôi khi lại sâu lắng và bàng bạc. Không quá ủy mị, não nề nhưng cũng không quá triết lý, trừu tượng, có lẽ đây chính là nét du ca và nhục cảm nổi bật trong sáng tác của ông. Ngoài bài hát “Dạ Khúc Cho Tình Nhân”, nhạc sĩ còn rất nhiều ca khúc được giới trẻ thời đó đón nhận một cách nồng nhiệt như “Bài Ca Hạnh Ngộ”, “Lời Gọi Chân Mây”, “Vũng Lầy Của Chúng Ta”,…Mỗi nhạc phẩm, mỗi giai điệu đều mang cảm giác hạnh phúc nhưng cũng không giấu được nỗi xót xa chia lìa. Bởi tình yêu của một chàng trai chưa tròn 30 xuân thì lại phải mang trong mình căn bệnh quái ác, chẳng biết khi nào bản thân sẽ phải lìa xa nhân thế…..Với ông, lẫn vợ đều là cú sốc quá lớn.
“Dạ Khúc Cho Tình Nhân” là một trong những ca khúc nổi tiếng của Lê Uyên Phương, bài hát chất chứa nhiều sự yêu thương cùng nỗi niềm nhung nhớ khôn nguôi. Sự lưu luyến và nỗi mong đợi hoài trong vô vọng khiến con người ta dễ rơi vào những cơn mộng ảo không lối thoát, như an ủi, như xoa dịu nỗi đau của bản thân. Nhạc phẩm “Dạ Khúc Cho Tình Nhân” được viết vào năm 1968, khi ông vẫn còn ở Đà Lạt trong khi người thương của ông là – vợ Lê Uyên đang bị gia đình “giam lỏng” tại Sài Gòn vì muốn chia cắt tình yêu của đôi tình lữ. Tình cảnh trớ trêu, Lê Uyên Phương cảm thán cho cuộc tình của mình sao thật mong manh, nỗi buồn như muốn giết chết con người ông. Không ngăn được nỗi nhớ thương đong đầy trong lòng về cô tình nhân bé nhỏ, Lê Uyên Phương đã bật thốt nên những câu hát của ca khúc “Dạ Khúc Cho Tình Nhân”.
“Ngày em thắp sao trời
Chờ trăng gió lên khơi
Mà mưa bão tơi bời
Một ngày mưa bão không rời…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Lê Uyên Phương trình bày.
Bài hát đôi chỗ có phần khó hiểu và trừu tượng, làm cho người nghe không hiểu hết được cái hay cũng như ý nghĩa của bài hát nếu chỉ loáng thoáng nghe lần đầu. Tác giả đã vận dụng những hình ảnh đầy tính ẩn dụ màn ta vẫn thường thấy trong thơ văn như “sao trời”, “trăng gió”, “mưa bão”,…để hình dung nên nỗi lòng, sự rối bời trong tâm trí của bản thân nhạc sĩ. Những giai điệu nhanh chóng có phần vội vã như chính lòng của tác giả lúc bấy giờ, cuồn cuộn như những cơn bão lớn, sóng lòng ngày một dâng trào…sự mong nhớ khôn nguôi, chẳng gì có thể đong đếm được.
Có lẽ với đại đa số người, tuổi đôi mươi là độ tuổi thanh xuân đẹp nhất của con người, là độ tuổi tràn đầy năng lượng tươi mới, nhiều ước mơ, nhiều hoài bão, nhiều mộng ước cho tương lai tươi đẹp. Nhưng với Lê Uyên Phương, con người 27 tuổi nhưng lại mang bệnh trong người và trải qua cuộc đời thanh xuân đầy chán nản, luôn cảm thấy tương lai mù mịt. Ông ví cuộc đời mình như một bầu trời đêm không trăng sao, chỉ là một khoảng không u tối. Nhưng cuối cùng thì định mệnh cũng thương xót ông khi chợt một ngày người tình đến bên cạnh và thắp sáng tâm hồn ông bằng một vì sao duy nhất và lấp lánh. “Ngày em thắp sao trời, chờ trăng gió lên khơi, mà mưa bão tơi bời…” – Em đến như vì sao, như ánh bình minh chiếu rọi tâm hồn u ám và đầy giông bão, thắp lên cho chàng bao niềm hi vọng về một ngày đầy trăng gió. Cho đôi tình nhân cùng nhau phiêu du trong biển trời mênh mông đầy mộng viễn.
“….Trên đôi vai thanh xuân
Ướp hôn nồng bên gối đắm say
Ánh sao trời theo gió rụng rơi… đầy
Cùng rót bao nhiêu ngày hoang
Cùng đếm bao nhiêu mộng tàn
Ru người yêu dấu trong vùng trời đêm…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Ngọc Lan trình bày
Không chỉ đơn thuần là ước nguyện chung chăn, chung gối, hay chung nhà chung đôi, mà chính là cầu mong được chung số phận, được gắn kết bên nhau trọn một đời một kiếp. Một tình yêu không mưu toan hay tính toán, họ chỉ đơn thuần là hiểu nhau, là yêu nhau, là muốn cùng nhau dìu dắt đến cuối chân trời của hạnh phúc. Họ sẽ cùng nhau “rót bao nhiêu ngày hoang” và “đếm bao nhiêu mộng tàn” để ru nhau vào những giấc mộng uyên ương tươi đẹp, cùng trai qua gian khổ, cùng hưởng thụ tháng ngày ấm êm.
Ở thời điểm đó, đây có lẽ chỉ là ước vọng xa vời của chàng trai bị chia cắt cùng người yêu, sự mong nhớ, sự luyến lưu dù có phần mộng tưởng nhưng nó lại phảng phất nét già dặn và sâu sắc không hợp với tuổi đời còn quá trẻ của chàng nhạc sĩ si tình Lê Uyên Phương.
“…..Vừa hoa nở tươi môi
Tình nhân đã xa xôi
Ðời ngăn cách nhau hoài
Một lần thôi đã không thôi
Yêu nhau trong lo âu
Biết bao lần tha thiết nhớ mong
Lá hoa rừng mau xóa đường quay về
Làm ánh sao đêm lẻ loi
Màu tối gương bên đèn soi
Ân tình sâu vẫn trong đời thủy chung…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Lệ Thu trình bày
Những cuộc gặp gỡ vội vã rồi chia ly trong nhung nhớ, vừa mới quen đó nhưng rồi lại xa đó. Miệng vẫn còn cười, môi cũng vừa chạm mà lại xa cách muôn trùng. Dù vậy, mặc cho “đời ngăn cách nhau hoài” thì họ vẫn yêu nhau, vẫn nghĩ về nhau khi phải chịu cảnh “yêu nhau trong lo âu”. Có lẽ, chính bản thân họ cũng không chắc chắn được cho tương lai của mình, không biết sớm mai này, khi mở mắt đón chào ngày mới điều gì sẽ chào đón họ: là bất an hay là bình an….
Ngày tiễn biệt người yêu, muốn quay đi nhưng chân chẳng chịu bước, người muốn về nhưng tim lại chẳng tuân, cứ tha thiết, cứ luyến lưu. Trong giây phút ấy, nhạc sĩ chỉ mong rằng “lá hoa rừng mau xóa đường quay về”, để kẻ si tình có cớ mà quay lại bên cạnh người yêu, để con tim được đến đúng nơi mà nó mong muốn.
Đoạn tình cảm dù mỏng manh và có phần như ảo mộng, nhưng có lẽ chính vì lẽ đó mà nó gây nên cho người nghe sự ám ảnh, cứ réo mãi không thôi.
“…..Ðời mãi mãi mãi cách xa
Dòng nước mắt nóng tiễn đưa
Xin cho lần cuối
Tình ấy đắm đuối thiết tha
Vì qua bao nhiêu điêu linh
Xót xa
đắng cay
trong đời…”
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Khánh Ly trình bày.
Dù đôi lứa có lỡ xa cách nhau mãi mãi, có phải nuốt nước mắt mà tiễn đưa nhau lần sau cuối thì cuộc tình ấy vẫn là thắm thiết và sâu đậm với cả hai, bởi họ đã cùng nhau vượt qua bao nhiêu khốn khó mới đến được bên nhau, cùng nhau trải qua bao nhiêu là xót xa và cay đắng trong cuộc đời. Không hề có sự hối tiếc khi đôi tình lữ đã trao trọn tình cảm cho đối phương, yêu hết mình, yêu nồng cháy,…nhưng vẫn không tránh được định mệnh chia ly.
“….Màn đêm mở huyệt sâu
Mộng đầu xin dài lâu
Một vì sao lạ rơi,
nghe hồn tê tái
trên dòng hương khói bay
Ái ân ơi đừng phụ lòng ta
Nhớ thương sâu xin gởi người xa
Khóc nhau trong cuộc đời…”
Trở về trong sự cô đơn cùng lạnh lẽo với căn phòng cùng bốn bức tường hiu quạnh, sự chạnh lòng khi vắng bóng người thương, bản thân tác giả như lại chìm vào khoảng không u tối mất đi ánh sáng của vì sao kia. Cúi đầu xin cầu nguyện cho vì sao kia đừng rơi, cứ mãi mãi ngự trị nơi bầu trời đêm ấy, để hồn này thôi tê tái, để tác giả cảm nhận được ý nghĩa của cuộc đời này.
Những yêu thương, những ân ái ngày nào xin giữ mãi trong tim và gửi đến người thương nơi xa xôi muôn trùng. Để cùng cảm nhận tình yêu, cùng vững tin vào tương lai mai sau của đôi lứa,…rồi chúng ta sẽ cùng khóc cùng cười trong cuộc đời đầy sóng gió này vì chúng ta có nhau và cùng nhau.
“….Giấc mơ xưa khăn phủ vành sô
Có yêu nhau ngọt ngào tìm nhau
Chết bên nhau thật là hồn nhiên!”
“Dạ Khúc Cho Tình Nhân” dù là một nhạc khúc buồn, khóc cho một đôi tình nhân yêu nhau nhưng bị chia cắt bởi định kiến cổ hủ. Nhưng nếu nghe kỹ và thấm từng câu từ của bài hát, bạn sẽ nghe thấy tiếng lòng của nhạc sĩ khi vững tin vào câu chuyện tình yêu của mình. Nó chỉ đơn thuần là một tiếng thở dài cho cái quan niệm phi lý về tình yêu, nhưng Lê Uyên Phương tin tình yêu của mình là định mệnh, là sự trường tồn vĩnh cửu. Họ yêu nhau hồn nhiên, yêu trong sáng mà không hề có sự toan tính thiệt hơn, tất cả là sự say mê đến độ “chết bên nhau thật là hồn nhiên!”.
Nhà văn Nguyễn Mạnh Trinh đã từng nói về nhạc của Lê Uyên Phương rằng, nghe nhạc của ông trái tim như trẻ hoài, một trái tim không tuổi. Đến khi chúng ta lớn lên, nghe lại và nghiền ngẫm lại từng câu từ, lắng nghe từng nốt nhạc, từng giai điệu vẫn sẽ tìm thấy được một cái gì đó thú vị và mới lạ trong nhạc của Lê Uyên Phương. Có lẽ, đây là sự cộng hưởng ma mị từ đôi trai tài gái sắc, một câu chuyện tình vừa đời thực lại vừa như mơ như thơ. Thêm vào đó chính là giọng hát liêu trai, mang theo sự nồng nàn và da diết về mối tình đẹp như ảo mộng, nên dù có qua bao lâu thì người đời vẫn ca tụng mối tình của đôi vợ chồng Lê Uyên Phương và Lê Uyên, cũng như thầm ca thán những nhạc khúc dành riêng cho những đôi nhân tình.
Lời bài hát Dạ Khúc Cho Tình Nhân – Lê Uyên Phương.
Ngày em thắp sao trời
Chờ trăng gió lên khơi
Mà mưa bão tơi bời
Một ngày mưa bão không rời
Trên đôi vai thanh xuân
Ướp hôn nồng bên gối đắm say
Ánh sao trời theo gió rụng rơi… đầy
Cùng rót bao nhiêu ngày hoang
Cùng đếm bao nhiêu mộng tàn
Ru người yêu dấu trong vùng trời đêm
Vừa hoa nở tươi môi
Tình nhân đã xa xôi
Ðời ngăn cách nhau hoài
Một lần thôi đã không thôi
Yêu nhau trong lo âu
Biết bao lần tha thiết nhớ mong
Lá hoa rừng mau xóa đường quay về
Làm ánh sao đêm lẻ loi
Màu tối gương bên đèn soi
Ân tình sâu vẫn trong đời thủy chung
ĐK:
Ðời mãi mãi mãi cách xa
Dòng nước mắt nóng tiễn đưa
Xin cho lần cuối
Tình ấy đắm đuối thiết tha
Vì qua bao nhiêu điêu linh
Xót xa
đắng cay
trong đời…
Màn đêm mở huyệt sâu
Mộng đầu xin dài lâu
Một vì sao lạ rơi,
nghe hồn tê tái
trên dòng hương khói bay
***
Ái ân ơi đừng phụ lòng ta
Nhớ thương sâu xin gởi người xa
Khóc nhau trong cuộc đời
Giấc mơ xưa khăn phủ vành sô
Có yêu nhau ngọt ngào tìm nhau
Chết bên nhau thật là hồn nhiên!