Mỗi một mùa thu đến, hình ảnh lá vàng rơi thơ mộng lại khiến lòng người nhớ đến những tình khúc thu của Đoàn Chuẩn. Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn được xem như người nhạc sĩ của mùa thu, với 11 ca khúc về thu. Mùa thu trong nhạc của Đoàn Chuẩn là mùa thu với lá vàng, với hoa tàn và với tà áo xanh. Hình ảnh tà áo xanh luôn thắp lên những mơ mộng cho âm nhạc của ông. Và ông sáng tác riêng một ca khúc với tên “Tà áo xanh” để nói về mối tình dang dở của mình, nhạc khúc tuy không trực tiếp tả mùa thu mà kể lại mối tình mới chớm nở nhưng đã phai trong chiều thu.
“Tà áo xanh” là nhạc khúc Đoàn Chuẩn viết tặng cho cô ca sĩ Hà Nội nổi tiếng lúc bấy giờ là Thanh Hằng. Chính nữ chính ấy đã kể lại rằng “Tôi cũng biết ông ấy sáng tác ca khúc “Tà Áo Xanh” dành cho tôi vì tôi rất hay mặc áo xanh. Tôi nhớ lắm, tôi từng đến nhà ông ấy, ra ngoài ban công đứng và hỏi ông: Ơ, sao mùa xuân mà lá vẫn rơi, thế là thế nào nhỉ?” Nhưng khi ấy, Đoàn Chuẩn đã có vợ và con, mối tình của họ cũng chấm dứt từ ấy, nàng rút lui và lên xe hoa theo chồng. Tuy “Tà áo xanh” là nhạc khúc ông viết dành tặng Thanh Hằng, nhưng bà chưa từng hát bài này dù chỉ một lần, vì theo bà, bà không thể tự hát khen mình được.
“Tà áo xanh” kể lại chuyện tình dang dở nên còn được Đoàn chuẩn đặt lại với cái tên “Dang dở”. Vì không thể yêu “Tà áo xanh” trong đời thực, nên người nhạc sĩ ấy chỉ có thể yêu “Tà áo xanh” trong mơ. Công chúng cảm ơn danh ca Thanh Hằng vì nhờ bà ghé qua một góc trong đời nhạc sĩ Đoàn Chuẩn mà nhiều thế hệ yêu nhạc sau này có thể ngân nga theo nhạc khúc “Tà áo xanh”.
Gió bay từ muôn phía
tới đây ngập hồn anh,
rồi tình lên chơi vơi
Thuyền anh một lá ra khơi
về em phong kín mây trời
đêm đêm ngồi chờ sáng, mơ ai
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Thanh Lan trình bày.
Mở đầu bài hát là một cuộc tình “sét đánh”, là “gió bay từ muôn phía/ tới đây ngập hồn anh/ rồi tình lên chơi vơi”. Đó là cuộc gặp gỡ tình cờ nhưng định mệnh, anh trót mang lòng yêu nàng, là những tương tư về nàng. Là những đêm “ngồi chờ sáng” để mơ về nàng. Mộng lành như gieo duyên, cho chúng mình quen nhau vào một mùa thu. Chuyện tình đôi ta bắt đầu khi thu về, một mùa thu buồn như dự báo cho một tình buồn.
Mộng nữa cũng là không
ta quen nhau mùa thu
ta thương nhau mùa đông
ta yêu nhau mùa xuân
để rồi tàn theo mùa xuân
người về lặng lẽ sao đành
Ta quen nhau vào mùa thu buồn lá rụng đầy, rồi thương nhau trong những ngày đông giá buốt, rồi lại yêu nhau khi trong cảnh đất trời thay áo đẹp vào xuân. Tình yêu của chúng ta theo từng ngày, theo những chuyển mình của đất trời khi giao mùa. Là tình đầu nhẹ nhàng như lá rụng vào thu, là những ấm áp, sưởi ấm nhau khi trời đông buốt giá. Và là những tháng ngày hạnh phúc cùng đất trời vào xuân. Nhưng nào ngờ rằng “xuân đến rồi xuân đi”, tình yêu vừa chớm nở ấy cũng “tàn theo mùa xuân”. Người con gái ta yêu cũng lặng lẽ rời xa ta.
Anh còn nhớ em nói rằng
Sao mùa xuân lá vẫn rơi?
Sao mùa xuân lá vẫn bay?
Em ơi, có hoa nào không tàn
có trời nào không mây
có tình nào không phai?
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Anh Ngọc trình bày.
Anh luôn nhớ câu em hay hỏi “sao mùa xuân lá vẫn rơi/ sao mùa xuân lá vẫn bay”. Vì “em ơi, có hoa nào không tàn”. Chuyện tình yêu của chúng ta cũng như những hoa kia, hoa nở rồi sẽ tàn, tình đến rồi cũng tan như “ có trời nào không mây, có tình nào không phai?”. Đó là những luyến tiếc cho mối tình dang dở, tiếc thương cho cuộc tình nồng thắm đã vội tàn như hoa kia.
Em còn nhớ anh nói rằng
khi nào em đến với anh
xin đừng quên chiếc áo xanh
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có màu nào không phai
như màu xanh ái ân
Anh luôn thích ngắm nhìn em trong màu áo xanh, “em còn nhớ anh nói rằng/ khi nào em đến với anh/ xin đừng quên chiếc áo xanh”. Ngày ấy màu áo xanh là màu của hy vọng, của ước muốn tương lai cho chuyện tình chúng mình mãi xanh. Nhưng anh đâu ngờ rằng “có màu nào không phai/ như màu xanh ái ân”. Màu áo kia phai như chuyện tình chúng ta.
Rồi chiều nao xác pháo
bên thềm tản mác bay
em đi trong xác pháo
anh đi không ngước mắt
thôi đành em
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Tuấn Ngọc trình bày.
Rồi một “chiều nao xác pháo”, nàng cất bước theo chồng, “em đi trong xác pháo/ anh đi không ngước mắt”. Chuyện tình mình khép lại với những ký ức xưa, em cất bước sang ngang, anh đi trong luyến lưu nhớ thương.
Lúc anh ra đi lạnh giá tâm hồn
hoa mai rơi từng cánh trên đường
lạnh lùng mà đi tiếc nhớ thêm chi
hoa tàn nhạc bay theo không gian
Em theo chồng về một mái ấm không có anh, anh ra đi “lạnh giá tâm hồn”, từng cánh mai rơi lạnh lùng trên thềm đất như giọt nước mắt anh rơi cho cuộc tình phôi phai. “Hoa tàn nhạc bay theo không gian”, chuyện tình khép lại, lòng anh đầy những nỗi đau buốt giá.
Biết nhau để mà nhớ
nhớ nhau để sầu dâng
tình trần ôi mong manh
người mơ một sớm đến anh
rồi đi đi mãi cho anh sầu
đêm đêm ngồi chờ sáng mơ ai
Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Lệ Thu thâu thanh trước 75
Ta “biết nhau để mà nhớ/ nhớ nhau để sầu dâng”. Trách cho số phận cho chúng mình biết nhau nhưng không thể đến bên nhau, để sầu dâng nỗi nhớ cho “tình trần ôi mong manh”. Trách cho chuyện tình mình sao quá đỗi “mong manh”, những lần “người mơ một sớm đến bên anh, rồi đi đi mãi cho anh sầu”. Em lấy chồng, anh ở lại ôm sầu cho một hồi kỷ niệm, cho mối tình xưa nay vỡ tan.
Mộng nữa cũng là không
ta quen nhau mùa thu
ta thương nhau mùa đông
ta yêu nhau mùa xuân
để rồi tàn theo mùa xuân
người về lặng lẽ sao đành
Anh còn nhớ em nói rằng
sao mùa xuân đến không vui?
sao mùa xuân đến không tươi?
Em ơi, có trăng nào không tà
có diều nào không bay
có tình nào không say?
Mùa xuân năm ấy đến không vui, không tươi vì có lẽ xuân hiểu, xuân đến rồi xuân sẽ đi cũng như trăng kia rồi sẽ tà. “Có diều nào không bay/ có tình nào không say” cũng như tình ta sớm biết không chung đôi.
Em còn nhớ anh nói rằng
tâm hồn anh dễ chóng quên
tâm tình anh dễ chóng phai
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có tình nào không phai
như tình anh với em
Rồi chiều nào băng giá
tâm hồn tìm đến nhau
Em mơ trong tiếng hát
Anh mơ trong nét bút đa tình sao
Trách sao hoa xưa còn có lúc tàn
Nhưng riêng anh dệt mấy cung đàn
Nhạc đời còn ghi những nét thương yêu
Hoa tàn tình tan theo không gian…
“Tâm hồn anh dễ chóng quên, tâm tình anh dễ chóng phai” nên anh mượn cung đàn “anh mơ trong nét bút đa tình”, mong cung đàn ghi lại “ghi những nét thương yêu” cho đời. Mộng ban đầu tan vỡ như hoa kia tàn, nhưng anh vẫn mong giữ lại tình cảm đẹp ấy trong những cung đàn cho “em mơ trong tiếng hát”. Mong rằng ở thực tế ta không thể bên nhau, nhưng vẫn có thể mơ về nhau, nhớ về nhau qua cung đàn tiếng hát.
“Tà áo xanh” là một nhạc khúc tuy không trực tiếp tả cảnh thu nhưng mang nỗi buồn của hồn thu, nỗi buồn của hoa tàn, trăng tà và tình phai. Đây còn là một câu chuyện kể về tình yêu, là những lời giải đáp cho những câu hỏi thuở còn yêu sao mùa xuân lá vẫn rụng.
Trích lời bài hát Tà Áo Xanh:
Gió bay từ muôn phía
tới đây ngập hồn anh,
rồi tình lên chơi vơi
Thuyền anh một lá ra khơi
về em phong kín mây trời
đêm đêm ngồi chờ sáng, mơ ai
Mộng nữa cũng là không
ta quen nhau mùa thu
ta thương nhau mùa đông
ta yêu nhau mùa xuân
để rồi tàn theo mùa xuân
người về lặng lẽ sao đành
Anh còn nhớ em nói rằng
Sao mùa xuân lá vẫn rơi?
Sao mùa xuân lá vẫn bay?
Em ơi, có hoa nào không tàn
có trời nào không mây
có tình nào không phai?
Em còn nhớ anh nói rằng
khi nào em đến với anh
xin đừng quên chiếc áo xanh
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có màu nào không phai
như màu xanh ái ân
Rồi chiều nao xác pháo
bên thềm tản mác bay
em đi trong xác pháo
anh đi không ngước mắt
thôi đành em
Lúc anh ra đi lạnh giá tâm hồn
hoa mai rơi từng cánh trên đường
lạnh lùng mà đi tiếc nhớ thêm chi
hoa tàn nhạc bay theo không gian
Biết nhau để mà nhớ
nhớ nhau để sầu dâng
tình trần ôi mong manh
người mơ một sớm đến anh
rồi đi đi mãi cho anh sầu
đêm đêm ngồi chờ sáng mơ ai
Mộng nữa cũng là không
ta quen nhau mùa thu
ta thương nhau mùa đông
ta yêu nhau mùa xuân
để rồi tàn theo mùa xuân
người về lặng lẽ sao đành
Anh còn nhớ em nói rằng
sao mùa xuân đến không vui?
sao mùa xuân đến không tươi?
Em ơi, có trăng nào không tà
có diều nào không bay
có tình nào không say?
Em còn nhớ anh nói rằng
tâm hồn anh dễ chóng quên
tâm tình anh dễ chóng phai
Em ơi, có đâu ngờ đến rằng
có tình nào không phai
như tình anh với em
Rồi chiều nào băng giá
tâm hồn tìm đến nhau
Em mơ trong tiếng hát
Anh mơ trong nét bút đa tình sao
Trách sao hoa xưa còn có lúc tàn
Nhưng riêng anh dệt mấy cung đàn
Nhạc đời còn ghi những nét thương yêu
Hoa tàn tình tan theo không gian…