“Đêm thu dưới ánh trăng vàng
Ngóng về quê mẹ lệ tràn bờ mi”
Đó là câu ca dao về nỗi lòng của người con xa quê khi nhớ về người mẹ hiền ở quê nhà. Mẹ luôn là tiếng gọi thiêng liêng, là tình thân không gì có thể thay thế được. Nhưng những năm tháng tuổi trẻ, chúng ta thường mải mê ở nơi đất khách, bỏ lại mẹ già chốn quê. Để rồi một ngày chợt nhớ về mẹ, nhớ về quê nhà ta lại không biết tìm mẹ ở phương nào. Đó cũng là nỗi niềm mà nhạc sĩ Phượng Vũ gửi gắm trong nhạc khúc “Thương về mẹ Huế”.
Nhạc sĩ Phượng Vũ (sinh năm 1947) là một ca sĩ, nhạc sĩ người Việt nam. Ông tên thật là Trần Gia Bửu, sinh ra trong một trung lưu tỉnh Bình Dương. Nghệ danh Phượng Vũ là do nhạc sĩ Ngọc Sơn – thầy của ông đặt, cũng là cung mệnh tử vi sao Vũ Khúc và sao Phượng Cát của ông. Ngoài ra, ông còn là anh ruột của nữ nhạc sĩ Khúc Lan.
Ông là tác giả của một số ca khúc được nhiều người biết đến trước năm 1975 như: Cánh thư ngày hạ, Rừng ái ân, Áo nhà binh,…Từ sau năm 2000, nhạc sĩ Phượng Vũ không còn ca hát hay sinh hoạt văn nghệ, mà chủ yếu làm về thu âm. Tháng 4 năm 2021, ông đột ngột qua đời tại Mỹ, hưởng thọ 74 tuổi.
“Thương về mẹ Huế” là một bản tình ca nhẹ nhàng về tình cảm nhớ nhung của ông dành cho mẹ. Là hình ảnh người con tìm về hình dáng mẹ trên khắp mọi danh lam thắng cảnh của Huế.
Mẹ ở phương nào chiều hôm nay
Hoàng hôn đang về trong heo may
Mây trắng lững lờ ôm đỉnh núi
Mẹ biết không mình con ở đây
Bấm vào hình để nghe ca khúc do Hương Lan trình bày.
Mẹ ơi chiều hôm nay mẹ ở đâu, khi hoàng hôn đang về heo may, khi sương trắng lững lờ ôm đỉnh núi, khi còn mình con ở đây mẹ ở phương nào. Mở đầu nhạc khúc là cảnh hoàng hôn nhẹ nhàng với mây trắng ôm đỉnh núi, một chiều hoàng hôn đẹp tựa tranh vẽ nhưng lại thiếu vắng mẹ. Còn đâu hình dáng mẹ mỗi chiều bên bếp lửa, còn đâu hình dáng mẹ tất bật bên than hồng cho buổi cơm chiều. giờ đây, đứng giữa cảnh thiên nhiên bao la hùng vĩ chỉ có “mình con ở đây”.
Mẹ ở phương nào chiều hôm qua
Sương trắng có mù chợ Đông Ba
Mẹ có gánh hàng qua Thượng Tứ
Mẹ có nghe tình con thiết tha
Bấm vào hình để nghe ca khúc do Như Quỳnh trình bày.
Mẹ ơi, hôm qua mẹ có còn thấy sương trắng mù chợ Đông Ba, mẹ có còn gánh hàng qua Thượng Tứ. Chợ Đông Ba và đường Thượng Tứ là hai địa danh nổi tiếng của xứ Huế, là những nơi mẹ thường lui đến nhưng nay cũng không còn thấy bóng mẹ. Mẹ ơi, mẹ có nghe tình con thiết tha.
Mẹ ở nơi này hay ở đâu
Nam Giao xanh ngát thông một mầu
Nhớ mẹ những lần qua Thiên Mụ
Những chiều xuôi ngược bến Vân Lâu
Người con lại tiếp tục tìm mẹ ở những nơi mẹ từng đi qua như Nam giao, Thiên Mụ, Vân Lâu. Nhưng đều không tìm được hình bóng mẹ. Giờ đây mẹ chỉ còn trong ký ức của con. Dù cảnh sắc vẫn vậy, Nam giao vẫn xanh ngát một màu, Thiên Mụ vẫn tấp nập người ra vào hay bến Vân Lâu vẫn hối hả ngược xuôi nhưng không có mẹ thì tất cả đã khác. Con nào có vui khi tận hưởng màu xanh ngát mà vắng mẹ. Thiên Mụ đông người nhưng thiếu mẹ thì còn gì ý nghĩa với con. Bến Vân Lâu ngược xuôi nhưng không có mẹ, con còn quan tâm gì.
Mẹ ơi, mẹ ở đâu? Hay chăng mẹ ở Hương Giang, Núi Ngự?
Mẹ ở nơi này hay ở đâu
Hương Giang trong nước soi nhịp cầu
Núi Ngự vẫn còn chim theo bạn
Bây chừ bóng mẹ tìm nơi mô
Con tìm về nhịp cầu Hương Giang, tìm về Núi Ngự nên thơ nhưng vẫn không tìm được mẹ. Chim vẫn bay theo bạn, nhưng con thì không thể tìm được mẹ.
Người con ấy đã đi mọi nẻo của xứ Huế với mong ước tìm được về hình bóng của mẹ hiền, nhưng mọi cảnh vật vẫn vậy, mẹ lại không còn. Để rồi khi con nhìn lên trời xanh kia, nhìn những dãy mây trắng như thấy tóc trắng của mẹ.
Mẹ ở phương nào chiều hôm nay
Tóc trắng như ngày trời nhiều mây
Thương mẹ như người còn thương Huế
Mẹ biết không mình con ở đây
Có lẽ mẹ luôn ở đây, mẹ luôn bên con. Mẹ luôn sống mãi trên đất Huế, nên khi con thương Huế cũng là thương mẹ.
Con luôn biết mẹ bên con, nhưng đứng trước cảnh sắc thiên nhiên của Huế, đứng trước những nơi từng có hình dáng mẹ thì lòng con lại dâng trào cảm giác buồn tủi. “Mẹ biết không mình con ở đây”, đó là lời hát buồn da diết về sự cô đơn vắng mẹ của tác giả. Đứng trước thiên nhiên rộng lớn, trước những hoài niệm cũ, câu hát như lời than khóc nức nở của người con với mẹ.
“Thương về mẹ Huế” như một cuộc hành trình tìm mẹ trên khắp nẻo đường, địa danh của Huế. Bao trùm nhạc khúc là tình yêu mẹ, là nỗi lòng của người con đơn côi giữa đất Huế. Với làn điệu nhẹ nhàng và tha thiết, nhạc khúc như đưa ta trở về với đất Huế, cảm nhận thiên nhiên đất Huế và cảm nhận cả nỗi lòng chua xót, cô đơn của người con ấy. Vậy nên những ai còn mẹ, xin hãy trân trọng và ở bên mẹ nhiều hơn, đừng reo tiếc nuối về sau….
Trích lời bài hát Thương Về Mẹ Huế:
Mẹ ở phương nào chiều hôm nay
Hoàng hôn đang về trong heo may
Mây trắng lững lờ ôm đỉnh núi
Mẹ biết không mình con ở đây
Mẹ ở phương nào chiều hôm qua
Sương trắng có mù chợ Đông Ba
Mẹ có gánh hàng qua Thượng Tứ
Mẹ có nghe tình con thiết tha
Mẹ ở nơi này hay ở đâu
Nam Giao xanh ngát thông một mầu
Nhớ mẹ những lần qua Thiên Mụ
Những chiều xuôi ngược bến Vân Lâu
Mẹ ở nơi này hay ở đâu
Hương Giang trong nước soi nhịp cầu
Núi Ngự vẫn còn chim theo bạn
Bây chừ bóng mẹ tìm nơi mô
Mẹ ở phương nào chiều hôm nay
Tóc trắng như ngày trời nhiều mây
Thương mẹ như người còn thương Huế
Mẹ biết không mình con ở đây