Bài viết này biên tập từ một bài báo của nhà báo Trần Quốc Bảo, viết về 3 nhân vật “huyền thoại” của ban tam ca Sao Băng trước năm 1975, đó là Phương Đại, Thanh Phong và Duy Mỹ.
‘Buổi hát nhớ đời ngày đó, hơn 30 năm về trước, Phương Đại đang đứng trình diễn tại rạp Rex, hát xong bài thứ nhất, đến bài thứ nhì. Đang hát nửa chừng, khán giả thấy âm thanh từ người ca sĩ mất hẳn. Cứ tưởng máy móc âm thanh trở ngại, nhưng không, hàng trăm khán giả từ phía dưới nhìn lên sân khấu chợt thấy có điều gì bất ổn với người ca sĩ. Đôi tay ông từ từ buông thỏng chiếc micro rơi xuống đất, thân hình chàng lảo đảo, thế là từ phía sau màn, 2 nhân viên của đoàn bay ra giữa sân khấu đỡ kịp Phương Đại trước khi ông ngã lăn bất tỉnh trên sân khấu. Kết quả của lần tai biến đó, Phương Đại phải ngồi xe lăn một thời gian dài cho đến nay.
Quá trình thành lập ban tam ca Sao Băng
Khi hỏi về kỷ niệm giữa ban Tam Ca Sao Băng và thầy Nguyễn Đức, Phương Đại nhắc nhiều đến Thanh Phong, một học trò cưng của lớp Việt Nhi từ hồi Thanh Phong còn rất bé. Đến năm 1961-1962, khi Thanh Phong tham gia vào Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương, vì yêu thích lối trình diễn của Tam Ca Thăng Long, Thanh Phong rủ rê 2 người bạn trong quân đội là Phương Đại, Duy Mỹ đứng chung với nhau thành một ban Tam Ca nam. Trong phút chốc, Thanh Phong nhớ đến ông thầy Nguyễn Đức của mình, thế là 3 chàng ghé đến nhờ thầy chỉ giáo. Sau một thời gian ngắn tập luyện kỹ càng giọng chính, giọng bè… thì 3 chàng góp mặt chung với nhau trong những chương trình của Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương với những ca khúc đầu tiên hát tam ca với nhau như Đêm Nguyện Cầu, Những Bước Chân Âm Thầm, Thôi…
Chỉ hơn 1 năm sau, bắt đầu các đại nhạc hội ở ngoài kêu, rồi các hãng dĩa mời thu băng, cùng với các đài phát thanh, truyền hình… thế là Sao Băng nổi vọt không ai ngờ.
Ca sĩ Thanh Phong tên thật là Đào Công Thanh. Ông sinh ngày 3 tháng 5 năm 1942, cùng tuổi với những ca nhạc sĩ, tài tử Nhật Trường, Bích Chiêu, Trần Quang, Bạch Yến, Chế Linh, Trúc Mai, Nhật Ngân, Sĩ Phú, Từ Công Phụng, Giang Tử. Thuở nhỏ ông đã có khiếu về nhạc, nhà lại gần với nhạc sĩ Nguyễn Đức, nhờ một cơ duyên nên khi lò dạy nhạc Nguyễn Đức vừa mở, cậu học trò Đào Công Thanh đã nhanh chóng ghi danh. Lúc đó là năm 1952, ông mới tròn 10 tuổi.
Học với thầy được vài năm, Thanh Phong lại có một dịp may khác, được cộng tác với vài vũ trường lớn ở Saigon, trong đó có Olympia, và đặc biệt có nhạc sĩ Vũ Đức Tuyết chỉ dẫn rất nhiệt tình. Lúc đó, thầy Nguyễn Đức đã đặt cho ông một nghệ danh đi hát, chính là tên Thanh Phong cho đến nay. Thời gian Thanh Phong hoạt động sôi nổi nhất là lúc ông cộng tác với đoàn Văn Nghệ Bảo An (Địa Phương Quân) và Biệt Đoàn Văn Nghệ Trung Ương. Cũng thời gian này, Thanh Phong quen được 2 giọng ca mới, đó là Phương Đại và Duy Mỹ.
Cả ba đều có chất giọng hay, và khi cùng cất lên giọng hát, những ca khúc như Chúng Mình 3 Đứa, Gót Phiêu Du, Thôi, Tôi Trở Về Thành Phố… đều được khoác lên những chiếc áo mới vô cùng sôi động. Khi được đích tai nghe 3 chàng trai trẻ này trình bày, chính thầy Nguyễn Đức đã đặt cho nhóm cái tên Tam Ca Sao Băng. Từ ngày đó, nhóm tam ca này trở thành một hiện tượng ăn khách vô cùng trong những lần trình diễn tại các tiền đồn, Đại Nhạc Hội, Phòng Trà… và ngay cả nhiều lần được mời đi hát ở nước ngoài. Thời gian này, Thanh Phong thỉnh thoảng viết một số ca khúc khá ăn khách như Anh Buồn Em Thương, Hợp Tan với bút hiệu Nguyễn Đào Nguyễn và theo lời ông tâm sự: Đào là họ, còn Nguyễn là họ của một người nữ ca sĩ mà hai người đang yêu nhau rất nhiều thời gian đó.
Sau 1975, Thanh Phong ở lại quê nhà và cộng tác với đoàn Kim Cương. Cuối tháng 4/1979, ông đến trại Pulau Bidong đúng ngày sinh nhật, ngày 3 tháng 5 năm 1979. Khi nghe tin ông tới đảo, Thanh Tuyền, Băng Châu, Alim Bảo là những người đón và mừng rỡ ôm chặt khi Thanh Phong vừa đặt chân tới cổng trại.
Trên đảo, Thanh Phong cũng may gặp lại T.T Thông, ông cố gắng mở cho mình một quán café nhỏ, lấy tên café Phong, ai dè làm chơi mà ăn thiệt. Dân trên đảo biết quán café của ca sĩ Thanh Phong, thế là trưa chiều sáng tối vào ủng hộ tới tấp.
Ở đảo một thời gian ngắn, Thanh Phong sang Pháp định cư. Nhờ một cơ duyên, ông sang lại một tiệm bán mè xửng sau khi được truyền nghề kỹ càng. Năm 1986 đến 1988, Thanh Phong được nhiều trung tâm như Thanh Lan, Làng Văn, Người Đẹp Bình Dương, Thanh Thúy mời thu băng rất nhiều. Các nhà sản xuất băng nhạc này còn đề nghị Thanh Phong ở lại Mỹ nhưng lúc ấy công việc làm ăn của ông tại Pháp rất thành công nên đành phải trở về. Thanh Phong có 3 cô con gái đều có khiếu về ca hát. Cô con gái lớn là Thanh Thanh, vừa đẹp, vừa hát hay hiện đi hát rất thường xuyên tại Pháp. Thanh Mỹ cũng vậy, rất giỏi âm nhạc. Cô út Thanh Vy, vẫn thỉnh thoảng đi hát và hiện sống tại San Diego (Hoa Kỳ). Một trong những ca sĩ rất thân với Thanh Phong, đó là Pauline Ngọc. Năm 1985, Thanh Phong có mở một phòng trà tại Pháp, Pauline Ngọc thường xuyên cộng tác tại đó cũng như theo lời nhà văn Hồ Trường An, thì “Pauline Ngọc và Thanh Phong cùng đi lưu diễn ở nhiều nơi trong các thành phố phụ cận kinh thành Paris và một vài nơi trên xứ Pháp”.
Người còn lại trong ban Sao Băng là ca sĩ Duy Mỹ. Ông có 4 người con với người vợ đầu, đó là Tín, Phương, Tân và Thảo. Vài năm trước khi ông qua đời (1995), ca sĩ Duy Mỹ lập gia đình với cô Hồng, một cựu vũ công của đoàn Maxim Lưu Hồng và có một cô con gái.
Theo như một tài liệu của Hồ Trường An cho biết: “Phong trào nghe dĩa ngoại quốc để hát được nhạc ngoại quốc đã quyến rũ chàng nam sinh Duy Mỹ trước đó là học sinh trường Nguyễn Đình Chiểu Mỹ Tho. Nhưng trước khi chuyển qua lãnh vực hát xướng, Duy Mỹ hợp cùng Duy Thanh và Bạch Yến thành vũ bộ Bạch Yến, chuyên ăn mặc trang phục Tây-ban-nha và vũ theo điệu múa flamenco của Tây-ban-nha. Khi Bạch Yến ly khai thì hai chàng Duy Thanh, Duy Mỹ đưa Mai Ly vào thay thế. Giọng hát của Duy Mỹ rõ và khoẻ. Khán thính giả chỉ thích anh hát những bài nhạc ngoại quốc hợp với giới trẻ chứ không thích anh hát loại nhạc cây nhà lá vườn. Anh rất trắng trẻo xinh trai, chẳng những không “bột” mà còn khôi vĩ nên rất được các khán giả nữ sinh ái mộ. Đây là giọng nam ăn khách ở phòng trà và ở sân khấu Đại nhạc hội. Có một dạo, anh cộng tác với phòng trà Tùng Lâm & Lệ Liễu ở đường Chi Lăng (Phú Nhuận), vào năm 1961 thì phải. Anh vẫn hát nhạc ngoại quốc ở đó và đôi khi cao hứng anh nhào qua đóng kịch với Tùng Lâm và Bạch Lan Thanh. Duy Mỹ về sau lập ra ban Tam Ca Sao Băng với Thanh Phong và Phương Đại”.
Nguồn: Nhà báo Trần Quốc Bảo – Báo Thế Giới Nghệ Sĩ số 58 ra 18/3/2016